Ish Aït Hamou

© Jurgen Rogiers

Eén bijzonder talent hebben is al een meevaller. Als je er meerdere hebt, dan ben je een zondagskind. Dansen, choreo's creëren, gebalde aforismen bedenken, een gevoelige roman schrijven over het menselijk tekort en hoe je daar toch iets moois mee kunt doen... Ish Aït Hamou kan het allemaal!

Dat een zondagskind met ambitie meer moet doen dan freewheelen, begreep hij al op jonge leeftijd. De juiste leermeesters en disciplinaire doelgerichtheid brachten Ish waar hij nu staat. Dat hij én met zijn intuïtie én met zijn ratio in de wereld staat, maakt hem zo aansprekend voor ons!

 ‘Discipline geeft je structuur en ambitie geeft je dromen.’

Eén creatief talent hebben is al bijzonder. Jij hebt er enkele (dans, schrijven, film…). Hoe ga je daarmee om?

Ik denk dat ik er niet bij stil sta. Het zijn vormen die al lange tijd deel van me uitmaken. Als ik dan bedenk hoe ik er mee om ga, dan zou ik zeggen dat ik altijd beter probeer te worden in de uitvoering. Het is een beetje te vergelijken met iemand die verschillende talen spreekt. Je gaat er niet echt mee om, je spreekt gewoon naar gelang wat en waar je iets moet zeggen.

 

Je lijkt meteen je schrijfstijl (toon, ritme…) te hebben gevonden. Voel je dat zelf ook zo aan? En hoe ging die zoektocht?

Zoeken heb ik nooit gedaan. Als dans me iets heeft geleerd is dat je niet zoekt naar een identiteit. Iedereen heeft er eentje. Je moet jezelf kunnen vertrouwen en hard werken voor je ontwikkeling. Ik wist dat, als ik zocht, ik wel iets zou vinden, maar dat zou waarschijnlijk ook door een ander gevonden worden. Dus heb ik gewoon geschreven alsof ik het vertelde aan een naaste.

 

Een oud straatje in Boston
© ontdek-amerika.nl

Boston is de locatie van dit verhaal. Vanwaar die keuze?

Ik heb altijd naar Boston willen gaan. Ik weet niet juist waarom, misschien onbewust veel van gehoord en gezien. Ik dacht: 'Dit is mijn kans'.
 

In Hard hart ontmoet Tom mensen die hem de weg wijzen. Zijn leermeesters belangrijk en had/heb jij ze ook?

Ja, zeker! Die mensen vormen de persoon die ik vandaag ben. Ik heb dankzij het dansen ontzettend veel kunnen reizen en dan ook mensen kunnen ontmoeten. Ik denk dat ik het resultaat ben van ontzettend mooie ontmoetingen. Leermeesters heb ik altijd zó belangrijk gevonden, daarom is het een belangrijk thema in Hard Hart.

 
 

Het bedenken van aforismen is iets dat bij jou hoort. Ze zijn te zien op je site en er staan er ook heel wat in dit boek. Wat heb je daar precies mee?

Het is een schrijfproces. Het zijn thema’s waarover ik een mening heb. Ik heb het altijd leuk en best wel een uitdaging gevonden om een gevoel of mening zo duidelijk mogelijk over te brengen op iemand anders. En wat is beter als uitdaging dan een aforisme? Je moet niet enkel goed verwoorden maar ook kort en bondig zijn.

 

Ish geeft een dansworkshop © debrugkrant.nl

 

Eén ervan (A sleeping genius is only dreaming of, zoals het in je boek klinkt, Je leeft pas echt als je daden je dromen doen verbleken.) heb ik een levensmotto genoemd. Klopt dat en, zo ja, hoe heb je dat in de praktijk gebracht?

A sleeping genius is only dreaming, met andere woorden, je mag zo goed zijn als je wilt als je er niets mee doet, dan blijft het eindresultaat maar een droom. Het was voor mij een oproep tot actie. Hoe goed je ook kan zijn in iets, als je er geen discipline en work ethics aan toevoegt, dan komt er niets van.
 

Kun je zeggen dat je in Hard hart een standpunt inneemt tegenover de liefde? En hoe vind je dat er in deze tijd, algemeen gezien, mee wordt omgegaan?

 

Niet volledig mijn standpunt, maar wel een mening. Liefde is voor mij heel subjectief. Er is geen algemene visie of regel wat liefde betreft. Er zijn ontzettend veel variabelen met als groot voorbeeld de mens zelf. We zijn zo anders en bewegen zo anders dat het, vanuit het perspectief van iemand anders, altijd anders voelt en er anders uitziet. Het enige duidelijke dat ik kan zien is dat statistisch gezien vandaag meer scheidingen zijn. Nu is de vraag: zegt dit iets over de mens of over de liefde?

 

‘Maar is het niet zo dat spijt je de vraag stelt wat je echt wilt en je bij een juist antwoord beloont met onverhoopte kracht?’ vraagt je personage zich af. Ondanks je jeugdige leeftijd heb jij al ontzettend veel verwezenlijkt. Zijn er niettemin situaties of keuzes waarop je met spijt terugkijkt?

Neen zeker niet. Het cliché-antwoord is uiteraard: Wat er ook is gebeurd, het heeft ervoor gezorgd dat ik hier sta. Maar uiteindelijk is het wel zo. Ik heb geen spijt. Zo gaat het leven. You gain some, you loose some. 

Public Library Boston...
een plek die Tom uit 'Hard hart' wellicht kent.
© ontdek-amerika.nl

Het begrip ‘vrijheidsmars’ duikt regelmatig op in Hard hart.

Wat betekent vrijheid voor jou en hoe verhoudt ze zich met ambitie en discipline?

Om terug te komen op de aforismen. Ik heb ooit eens dit geschreven: Freedom is the result of bravery. It means being you, when you are pressured to be them.

De verhouding is best wel simpel. Discipline geeft je structuur en ambitie geeft je dromen. Gebruik deze om je vrijheid te grijpen.
 

Als jurylid van So you think you can dance heb je al een publiek opgebouwd. Denk je een deel ervan te kunnen meenemen naar je literaire activiteiten? Of zijn dat twee verschillende werelden met elk een ander soort publiek?

Ik denk het wel. Mensen vinden verhalen heel passionerend. En in de dans zijn ze zeer aanwezig! Ook zo’n ‘danspubliek’ kijkt naar het programma voor het verhaal. Zoveel personages op het toneel met elk een uniek verhaal. Verhalen zijn heel belangrijk. Ze stimuleren ons en geven ons heel wat. Kijk naar het belang van films, boeken, series, muziek… in onze cultuur. Het toont duidelijk aan dat iedereen op zoek is naar een goed verhaal.

 
Lees hier de recensie van Cécile
Lees hier de recensie van Hard Hart



Lees

Carel Donck

© Anouk Schneider

Wie zich de hoogstaande drama-reeks uit de jaren '90, De zomer van ’45, nog herinnert, weet dat Carel Donck personages kan creëren die de grote confrontaties met het leven vertolken. 

 

Die lijn heeft de scenarioschrijver doorgetrokken in zijn romans: twee niet-spannende en één spannende. Die laatste heet Melanie. Net als in zijn televisie- en filmwerk combineert hij in zijn boeken helderheid en vaart met boeiend uitgewerkte psychologie. Op die manier brengt hij veelomvattende levensthema’s tot bij elke lezer.

 

 

‘Geen egotripperij, geen ingewikkelde navelstaarderij –

het verhaal is belangrijker dan de schrijver.’

 

Na de lovend besproken romans Winterliefde en De nachtmoeder schreef je Melanie, een psychologisch misdaadverhaal. Waarom wilde je een nieuw genre aanboren?

 

Voor een tv-serie heb ik ooit research gedaan over het fenomeen daderprofilering: de methoden om op grond van de kenmerken van een misdaad een beeld te krijgen van de mogelijke dader. Dat was iets wat me fascineerde. Daarnaast wilde ik schrijven over hoe het is om in de huid van een ander te kruipen, een andere identiteit aan te nemen.

 

Beide genres krijgen niet altijd eenzelfde soort waardering. Vind je een kwaliteitsvol misdaadboek even hoogstaand als een geslaagde roman?

 

Ja, dat vind ik absoluut. Er zijn natuurlijk vele soorten 'misdaadboeken'. In mijn geval gaat het niet in de eerste plaats om de vraag: wie is de dader?, maar veel meer om de psychologische kant van het verhaal.

 

Het bruggetje in het Amsterdamse Bos, een setting in Melanie.
© Mister Tee

Waar moest je schrijf-technisch op letten toen je overstapte van scenario’s naar romans?

 

Om één aspect te noemen: meer de tijd nemen. In film heb ik geleerd om laat in het verhaal te beginnen, dus meteen midden in de gebeurtenissen, en dan de vaart erin houden. In een boek is het soms goed om de zaken rustiger in te leiden, een sfeer te beschrijven, en daar de tijd voor te nemen. Verder heb ik vooral geprobeerd om goed naar m'n innerlijke stem (en die van m'n personages) te luisteren, de scenes voor me te zien. Dan kwamen de woorden en zinnen meestal vanzelf.

 

Een terugkerend thema in jouw werk is, onder meer, het verleden dat onherroepelijk voorbij is en tegelijkertijd zo aanwezig, het spanningsveld tussen vasthouden en loslaten. Hoe zou je zelf je belangrijkste thema’s benoemen?

 

Dat is iets wat je vaak achteraf pas beseft. Ik zie nu bijvoorbeeld, dat in al mijn drie romans een van de personages uiteindelijk het leven loslaat, zich als het ware overgeeft aan de dood. Maar zoiets gaat niet bewust.

 

Een opvallend stijlkenmerk van jou is helderheid, de kunst om grote levenskwesties toegankelijk te maken voor iedereen. Dat maakt je boeken erg geschikt voor leeslijsten van scholieren. Krijg je reacties uit de hoek van jongeren of docenten?

 

Ik ben erg blij dat die helderheid wordt herkend en gewaardeerd - ik zou niet anders willen of kunnen schrijven. Ik denk dat 'wij scenarioschrijvers' vooral een goed verhaal willen vertellen. Geen egotripperij, geen ingewikkelde navelstaarderij - het verhaal is belangrijker dan de schrijver. Dat maakt mijn romans inderdaad aantrekkelijk voor scholieren, dat heb ik in het verleden wel gemerkt.

 

Je bent niet bang om vrouwelijke hoofdpersonages te introduceren. Dat heb je gedaan in je televisiewerk en de laatste jaren ook in je boeken. Voel je je thuis in de vrouwelijke psyche?

 

Dat laatste kan ik misschien niet zomaar zeggen. Maar ik herinner me dat we bij het schrijven van de tv-serie 'Zwarte Sneeuw' bewust voor een vrouwelijke hoofdpersoon hebben gekozen, omdat we een vrouwelijk personage emotioneel interessanter vonden. Dat vind ik nog steeds. En ik hoop natuurlijk dat vrouwen dat ook herkennen.

 

 

Voor doorsnee burgers is de wereld van de duistere chat- en datingsites uit Melanie iets dat buiten hun horizon valt. Hoe ben je bij deze invalshoek terecht gekomen? En wat is de maatschappelijke relevantie ervan?

 

Hoewel die wereld van chat- en datingsites fascinerende mogelijkheden biedt, was dat eigenlijk niet eens m'n voornaamste premisse. In de research vond ik een geval, langer geleden, waar een vrouwelijke rechercheur via brieven toenadering zocht tot een mogelijke dader. Het ging en gaat mij vooral om die toenadering, de poging om contact maken met een onzichtbare dader.

 

In Melanie etaleren vrouwen hun gewaagde fantasieën. Vind je dat zij genieten van de macht die ze daarmee op mannen uitoefenen of zie je ze enkel hun eigen grenzen aftasten en verleggen?

 

In mijn geval dat laatste. Net zoals het voor mij als schrijver aantrekkelijk is om mijn diepste angsten, verlangens en fantasieën op mijn personages te projecteren - zo is het voor de hoofdpersoon Saskia als het ware een 'gevaarlijke verleiding' om in de huid van haar zus te kruipen.

Friese winters zijn schaatswinters.
Deze buitensport hoort bij de Carel Donck en zijn werk.
© Paul van Eijden

Melanie wordt wellicht ook verfimd. Heb je daar al concrete informatie over? En hoe ga je daar met je beeldervaring mee om?

 

Het is allemaal nog niet zeker, maar er is belangstelling vanuit de filmwereld. Op 11 februari a.s. wordt het boek in Berlijn gepresenteerd bij 'Books at Berlinale'. Uit 120 inzendingen zijn 11 boeken geselecteerd om te worden gepitcht voor een internationaal forum van buitenlandse producenten. Het is dus afwachten of daar iets uit komt.

 

Mogen we van jou nog meer spannend werk verwachten of heb je andere plannen?

 

Ik weet nog niet wàt en waarover, maar er zal zeker weer een roman komen.

 

Lees hier de recensie van Melanie 

 

 



Patty Stenger

 

Met woorden en beelden is Patty Stenger al veel langer vertrouwd. Ze schreef toneelstukken, film- en televisiescripts, werk waarvoor ze internationele waardering oogstte.

 

En u is er Zuidas, een spannende roman, die vertelt over de dunne lijn tussen goed en kwaad, met personages zoals jij en ik, figurerend in een herkenbare werkcultuur. Met haar gevoel voor ironie en franjeloosheid spreekt ze vrouwelijke én mannelijke lezers aan.

 

 

'Ik schrijf graag over verborgen strijd.

De subtiele manier waarop mensen hun zin krijgen ten koste van anderen.'

 

 

Voor lezers die buiten Amsterdam wonen, of nog verder weg, in Vlaanderen bijvoorbeeld: hoe moeten we ons de identiteit voorstellen van de zakenwijk Zuidas?

De Zuidas is een verzameling spectaculaire en megalomane kantoorgebouwen waar veel financiële dienstverlening gehuisvest is. In Nederland staat de Zuidas symbool voor de financiële wereld. Door de crisis is de wijk nooit helemaal voltooid en wonen er ook veel konijnen in het tussengelegen groen.

 

Door dit bedrijfsmilieu te ontpellen, onderscheid je je van andere vrouwelijke misdaadauteurs. Waarom heb je voor dit onderwerp gekozen?

 

Ik kijk graag naar mensen in groepen. Vooral op de werkvloer gebeurt er van alles. Er spelen veel meer belangen dan het bedrijfsbelang. Macht is fascinerend, het doet iets vreemds met mensen. Ik schrijf graag over verborgen strijd. De subtiele manier waarop mensen hun zin krijgen ten koste van anderen. Hoe ze manipuleren en zelfs liefde en vriendschap in de strijd gooien om hun doel te bereiken. We zitten met z’n allen een groot deel van ons leven op een kantoor of op een andere werkplek en hebben er allemaal wel eens mee te maken. Dat maakt het verhaal van Alice heel herkenbaar denk ik. Ook als je niet in de financiële wereld werkt.

 

'The rock' op de Zuidas

Ook je no-nonsense schrijfstijl bezorgt je een aparte plaats tussen je vrouwelijke collega’s (Dat geldt trouwens ook voor Siska Mulder, vind ik.). Is dat een toon die bij jou hoort of alleen bij dit boek? En denk je dat die mannelijke lezers kan aanspreken?

Ik hou niet zo van overbodige beschrijvingen. Ben zelf ook snel afgeleid. Wel vind ik het heel prettig om mensen dingen te laten zeggen die ze eigenlijk niet zo menen of bedoelen. Zoals dat vaak gaat in gesprekken. Dan worden je woorden anders geïnterpreteerd, zeg je iets niet of op een manier waardoor er misverstanden ontstaan en dat kan verschrikkelijk uit de hand lopen.

Dit overkomt Alice ook. Zij is daarbij een tikkeltje autistisch, reageert heel direct en kan slecht liegen. In een wereld waar de waarheid niet bestaat zorgt dat voor pijnlijke maar ook hilarische situaties. De no-noncense stijl past bij het karakter van Alice.

Of het mannen aanspreekt?

De mannen in mijn omgeving vonden het een heel spannend boek. Misschien juist door die stijl en de humor.

 

In dit boek wordt de glasharde wereld van het grote geld enigszins verzacht d.m.v. ironie. Is die humor ook in je andere werk aanwezig of heb je die speciaal voor dit scenario bedacht?

Humor vind ik onontbeerlijk. Ik kan ook niet schrijven zonder dat het ontstaat. Niet dat ik bewust grappen zit te bedenken maar in de manier waarop mensen met elkaar omgaan zie ik altijd humor. En tragiek natuurlijk, van die combinatie houd ik erg.

 

Je hebt voor diverse media scripts geschreven: theater, televisie, film… Je hebt daar nog een nieuwe vorm - het boek - aan toegevoegd. Hoe heb je die, technisch gezien, ervaren?

Ik vond het veel moeilijker dan ik gedacht had. Als ik een speelfilmscenario schrijf, ben ik vooral bezig met dialoog.

De acteur maakt vervolgens samen met de regisseur het personage, de art director geeft de omgeving vorm, muziek en geluid voegen veel toe, en licht, een heel team van mensen maakt samen het verhaal. In een boek ben je helemaal alleen. Je moet het allemaal bedenken en opschrijven.

Dus niet alleen: Alice stapt de deur binnen en dan de zin die ze zegt maar ook hoe ze die deur binnenkomt, wat ze dan ziet en denkt, hoe ze zich voelt.

© M&M Labour Consultancy

 

Het boek wordt ook verfilmd. Heb je bij het schrijven ervan rekening gehouden met die mogelijkheid?

Ik ben van huis uit scenarioschrijver. Natuurlijk had ik in mijn achterhoofd dat het ook wel eens verfilmd zou kunnen worden. Maar daar was ik bij het schrijven niet mee bezig. Een boek heeft toch een eigen wil, gek genoeg.

 

Zuidas speelt zich bijna volledig af in de zakenwereld van de grootstad. Over welke milieus en personages kun je, voor je gevoel, goed schrijven?

Eigenlijk kan ik me wel in elk milieu verplaatsten. Het gaat bij mij altijd over relaties tussen mensen. In de liefde, binnen de familie, tussen collega’s. Ik denk dat veel mensen die helemaal niets te maken hebben met de financiële wereld en de Zuidas zich toch zullen herkennen in Alice en de dingen die ze meemaakt.

Het boek speelt zich ook voor een deel af in Sittard in het milieu van haar ouders en jeugdvriend Ties. De onderlinge verhoudingen in het zuiden doen zeker niet onder voor de machtspelletjes op de Zuidas!

Het boek gaat ook over hoe je je los maakt van het milieu waar je bent opgegroeid en je aan probeert te passen aan een nieuwe omgeving met andere mores.

 

Hoofdpersoon Alice komt uit de provincie en is niet helemaal voorbereid op de berekende en soms gewetenloze grootstadgeesten. Zit er één en ander van jezelf in deze ervaringen?

Jaren geleden heb ik een keer de overstap gemaakt van zelfstandig schrijver naar een baan als creative director bij een reclamebureau. Daar kwam ik er inderdaad achter dat het om veel meer ging dan om samen mooie filmpjes maken.

Ik was net zo groen en goedgelovig als Alice en ben met vallen en opstaan wijzer geworden.  

Sittard: zo gemoedelijk als het lijkt... ??


Vrouwen en carrière is één van de invalshoeken van Zuidas. Personage Monique beweert, onder meer, dat mannen dol zijn op ambitieuze vrouwen, zolang ze hen niet voorbijstreven. Is die uitspraak voor haar rekening of maakt ze, anno 2014, nog steeds deel uit van een breder fenomeen?

Ik ben bang dat dit nog steeds geldt. In mijn omgeving zie ik veel prachtige, talentvolle vrouwen met een geweldige carriere zonder man.

Mannen zijn in de meeste gevallen nog steeds kostwinner. Daar hechten ze ook aan. Als er kinderen komen, gaan de vrouwen minder werken. Nog steeds, helaas. Tenminste in Nederland, ik geloof dat het in België wel beter is.

 

De dunne scheidingslijn tussen ethisch en onethisch handelen en het chantabel zijn van velen, loopt als een rode draad door het boek. Houdt dat thema je op een bijzondere manier bezig?

Absoluut. Ik ben gefascineerd door die dunne scheidslijn tussen goed en kwaad. Personages die alleen goed of slecht zijn, interesseren me niet. Bij mij hebben de helden altijd een zwart randje en kun je je hart verliezen aan een ‘slechterik’.  

In de vastgoed- en bankenfraude gaat het meestal om de grote graaiers, de bazen en directeuren. Ik wilde graag het verhaal vertellen van een gewone medewerker die tegen wil en dank bij fraude betrokken raakt. Dat verhaal is nog niet vaak verteld. Wat Alice overkomt kun je je heel goed voorstellen. Wat zou jij doen als je baas je iets opdraagt dat niet helemaal okay is? Als je weigert, verlies je je baan. Het is crisis, andere banen zijn er niet.  

Of als privé en zakelijk zo door elkaar lopen dat je chantabel wordt.

Spreek je de waarheid als daarmee je familie ten onder gaat?

Ik heb met Zuidas een spannend boek willen schrijven dat ook echt ergens over gaat. Over duivelse dilemma’s die toch heel herkenbaar zijn.
 

 

Lees hier de recensie van Zuidas