 |
| © Hester Doove |
Eva Kelder lijkt op de zus van Dexter. Toch volgens een mede-genodigde van haar op het
laatste boekenbal. Over dit vreemdsoortige compliment berichtte de schrijfster
in één van haar gesproken columns op AmsterdamFM.
Voor wie van een langere vertelling houdt, is er nu haar
roman Het leek stiller dan het was. Hierin
creëert ze spanningsvelden tussen jeugd en volwassenheid, binnen- en buitenwerelden, verwachtingspatronen
en authenticiteit.
Als de lovende recensies over dit
poëtisch-beschouwende boek hun werk doen, zullen de collega-auteurs op het
volgende boekenbal niet meer de andere kant op willen kijken...!
De
inspiratiebronnen uit de Engelse literatuur
maken
me tot op de dag van vandaag een gelukkig(er) mens.
Seijes jeugd op Vlieland is een botsing van
schoonheid en wreedheid.
Heb je een statement willen maken door Seijes
tienertijd op deze hardvochtige manier neer te zetten? Wordt er doorgaans te
rooskleurig naar het opgroeien gekeken?
Ik wilde de schoonheid en
idylle van Vlieland afzetten tegen de horror in Seijes kinderhoofd. Het
contrast tussen hoe iets is en hoe
iets lijkt, vind ik interessant.
Seije ervaart de schoonheid van Vlieland als troostrijk, maar tegelijkertijd
spiegelt de natuur van het eiland (bijvoorbeeld de heftige gebeurtenissen op de
zandvlakte ‘de Vliehors’) haar innerlijke vertwijfeling en onrust. Ik denk dat
opgroeien veel tegenstrijdigheden met zich meebrengt. Seije ondergaat het met
een mengeling van angst en bravoure die gepaard gaan met opgroeien, althans zo
heb ik het zelf ervaren. Ik haal graag aan wat Maarten Asscher (schrijver en
directeur Athenaeum Boekhandel) hier over zei: ‘Mooi en schrijnend is de ontmaskering van de
jeugd en de onschuld, hoe de volwassen narigheid van het leven zich veel
vroeger in het leven manifesteert dan mensen aan elkaar en aan zichzelf plegen
toe te geven.’
Tijdens de zoektocht naar zichzelf ontdekt Seije
de Engelse letterkunde. Je hebt ervoor gekozen om de rebelse Beat Generation en F. Scott Fitzgeralds klassieker The Great Gatsby als voorbeelden te gebruiken. Waarom deze twee? En
zijn deze voor- en na-oorlogse auteurs nog in beeld bij jonge mensen?
Ik heb wellicht een
vertekend beeld, omdat ik Engelse Letterkunde heb gestudeerd haha, maar ik denk
absoluut dat deze auteurs nog volop gelezen worden en bepalend zijn voor
huidige generaties. Kijk maar naar de recente verfilmingen van On the Road and van The Great Gatsby. Gelukkig maar, want deze tijd vraagt om
voorbeelden uit de kunst en literatuur waarin maatschappelijke overtuigingen en
kaders in twijfel worden getrokken. Het
leek stiller dan het was gaat ook over de narcistische trekken van mijn
generatie. We streven continu naar een betere versie van onszelf, net als
Seije. Dit continue streven naar perfectie, naar de goedkeuring van anderen,
doet haar uiteindelijk bijna de das om. Het willen ontsnappen aan die wurgende
(maatschappelijke) druk is een van haar drijfveren om juist de Beat-generatie
te gaan onderzoeken. Ze schoven met de grenzen van hun tijd. Bevroegen, morden
aan wat identiteit was, de verstikkende eenvormigheid en eenduidigheid van de
heersende opvatting over identiteit en moraal. Dat is wat Seije ook zo in hen
aanspreekt, ze wil haar oude zelf vernietigen, streven naar een nieuwe hogere
versie van zichzelf, ze wil voldoen.
 |
| De grauwe charme van Edinburgh © Kim Traynor |
De gevestigde schrijvers ontgoochelen haar omdat
ze niet in staat zijn de wereld naar hun hand te zetten. Je hebt er niet voor
gekozen om hen haar leermeesters te laten zijn, inspiratiebronnen waaruit ze
steun zou kunnen putten. Waarom niet?
Interessante vraag. In
mijn optiek bieden ze Seije allereerst een letterlijke uitweg uit het moeras
van haar jeugd. Ze reist haar literaire helden achterna door in Edinburgh
Engelse Letterkunde te gaan studeren. Ze blinkt uit tijdens haar studie, in het
bijzonder met haar thesis over de vrouwelijke Beat poets. Haar literaire leermeesters ‘verheffen’ haar boven de
andere studenten, bieden haar een kans te excelleren als eindredacteur van het
faculteitsblad. Seije meet zich een nieuwe identiteit aan, die van succesvolle
academica. Haar oude identiteit wordt opgeheven, net zoals Masterson haar en
haar mede-studenten opdraagt tijdens het eerste college over de Beat Poets. En toch volgt dan
onvermijdelijk haar ‘down-fall’. Net als bij haar literaire helden volgt het leven
niet het zorgvuldig door haar uitgestippelde pad. Ze vecht zo hard voor
erkenning en voor de liefde en goedkeuring van Daniel dat ze zichzelf volkomen
verliest.
Je hebt zelf Engelse literatuur gestudeerd. Heb
jij wel inspiratiebronnen gevonden, voor je leven in het algemeen of op
literair gebied?
Absoluut. Mijn studie
Engelse Letterkunde was ook voor mij een ontsnapping, een vlucht in een periode
waarin het leven niet al te gemakkelijk was. Nadat mijn ouders gingen scheiden
op mijn achttiende volgde een angstige periode waarin ik en mijn zusje en mijn
moeder op straat dreigden te komen staan. Mijn vader werkte niet mee aan het
vinden van een woning voor ons, omdat hij vond dat ik en mijn zusje 'de
scherven moesten slikken' van de beslissing van mijn moeder te gaan scheiden.
Ik was depressief en verdrietig. Pas toen ik een jaar in Edinburgh ging
studeren loste de nevel op. Ik werd verliefd op de andere uitwisselingsstudent
van de UvA, maakte internationale vrienden en ervoer iedere dag de extase van
denken en studeren in het Engels. De inspiratiebronnen uit de Engelse
literatuur maken me tot op de dag van vandaag een gelukkig(er) mens.
 |
| Allen Ginsberg en Peter Orlovsky , twee voortrekkers van de Beat Generation © Herbert Rusche |
In het boek zitten erg veel beschouwende zinnen
die je tot nadenken aanzetten. Er is sowieso veel in te vullen voor de lezer,
tot en met het open einde. Zegt dat iets over het soort lezer dat je graag wil
hebben?
Ik had geen type lezer in
gedachten terwijl ik het boek schreef. Wel had ik een vast besluit genomen dat
ik de lezer niet louter wilde verleiden met poëtische taal en daarnaast
(hopelijk) tot doorlezen uitnodigende plotlijnen. Ik wil de lezer wel een
beetje prikkelen en zonder hoogdravend te willen klinken: wakker schudden.
Weinig is zwart-wit in het boek. Ook de liefde tussen moeder en kind en tussen
geliefden niet. We projecteren allemaal onze verlangens op die ander en duwen
en trekken tot die verlangens beantwoord worden. We laten niet graag ruimte
open voor de verlangens en gedachten van de ander (niet echt, al denken we
misschien van wel). Ik wil pleiten voor meer open plekken, meer ruimte tussen
hoe we over anderen denken, meer reflectie en misschien is dat doorgesijpeld in
de vorm en opbouw van het boek.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten