Elizabeth Haynes

Weinig misdaadauteurs kunnen putten uit een professioneel leven bij de politie. Elizabeth Haynes had het voorrecht om misdaadanaliste te zijn bij de politie van Kent. Daar kreeg ze informatie uit de eerste hand en oefende zichzelf in creatief denken. Die bagage geeft 'Waarheen je ook vlucht' net dat ietsje meer.

Als je in het landelijke Engeland woont en een sabbatical hebt, dan ligt er blijkbaar snel een tweede boek klaar.
'Bij het vallen van de nacht' verscheen onlangs bij uitgeverij Cargo (dit interview wordt binnenkort geactualiseerd).

‘Ik ben gefascineerd door het totaalconcept ‘kwaad’

omdat ik denk dat gedrag aangeleerd wordt.’

Je hebt als misdaadanaliste bij de politie van Kent gewerkt. Wat hield die baan in?

Analisten voeren heel wat lichtjes verschillende taken uit maar allemaal hebben ze te maken met het analyseren van criminaliteitsgegevens. Er wordt naar misdaadpatronen gezocht, om voorspellingen te kunnen maken en de beperkte middelen bij de politie optimaal te kunnen inzetten. Het is een civiele taak maar een erg waardevolle en de perfecte job voor een misdaadauteur, omdat een zekere creativiteit vereist is: het talent om de mogelijkheid ‘wat als…?’ in diverse situaties te overwegen.


Heeft deze baan een impact gehad op hoe je naar het leven en de mensen kijkt?
En slaagde je erin om een moeilijke werkdag achter je te laten?

Zeker wel, in die zin dat ik er me bewust van ben geworden dat mensen zich vaak heel onverwacht gedragen. En mijn eigen stereotype ideeën en vooroordelen moest ik toetsen aan wat ik op mijn werk leerde, vooral wat huiselijk geweld betreft, dat in alle sociale lagen voorkomt.

Ik had het geluk dat mijn taak zich op kantoor afspeelde en dat ik de slachtoffers en misdadigers maar vanop afstand kende – via het lezen van misdaadrapporten en recherchewerk. Hoewel ik harde en verontrustende dingen las, was het gemakkelijker voor mij, denk ik, om de knop om te draaien dan voor mijn collega’s die echt contact hadden met deze mensen.

Politie Kent © kenjonbro

Je hebt van Lee een politieman gemaakt. Welke kennis en ervaring heb je in dat personage gestopt?

Ik wilde van Lee een politieman maken omdat die achtergrond bijdraagt aan het isolement en de kwetsbaarheid van Catherine. Hoewel ze de politie wel om hulp had kunnen vragen, wilde ik haar laten voelen dat deze piste, omwille van Lee’s baan, afgesneden was. En dat gegeven buit hij uit. Als ze werkelijk haar beklag had gedaan bij de politie zou ze veel meer bescherming hebben gekregen dan ze wellicht verwacht had. Op professionele waarden en normen wordt streng toegezien bij de politie.

Ik heb Lee’s job opzettelijk vaag gehouden omdat ik denk dat die waas bijdraagt aan het mysterie dat om hem heen hangt. Ik heb wel wat details kunnen toevoegen, bijvoorbeeld over het gebruik van automatische nummerplaatherkenning om voertuigen op te sporen en over gesloten tv-circuits. Het is vaak moeilijk om aan het bewijsmateriaal van die GTVC’s te raken… hoewel niet als het om Heathrow Airport gaat!


Vrouwelijke thrillerschrijvers gebruiken geweld tegen vrouwen vaak als thema voor hun boeken. Als lezer leer je de achtergrond van het slachtoffer kennen maar ontdek je zelden waarom mannen een gewelddadige, bezitterige houding tegenover vrouwen ontwikkelen. Wat weet jij over mannen als Lee? 

Ik wilde laten zien dat Lee een complex karakter is en een product van zijn verleden. Ik ben gefascineerd door het totaalconcept ‘kwaad’ omdat ik denk dat gedrag aangeleerd wordt. Dat is niet bedoeld om misdadigers een excuus te bezorgen: veel mensen nemen immers een slechte start in het leven en evolueren dan toch naar stabiele, liefdevolle relaties. Maar als iemand eens neigt naar geweld, dan is de kans klein dat dit stopt, behalve als de persoon in kwestie over een enorme wilskracht beschikt of, nog beter, professionele hulp zoekt.

© Greater Manchester Police

Wat de structuur van het boek betreft, opteer je voor heel korte hoofdstukken die de twee verhaallijnen in elkaar vlechten. Waarom deed je dat?

Omdat ik over een beperkte concentratieboog beschik, en dus baat heb bij het schrijven van korte stukken, heb ik het oorspronkelijk op deze manier geschreven. Maar eigenlijk denk ik dat het een goede manier is om een verhaal te vertellen waarin de vergelijking tussen verleden en heden zo scherp is.
In heb de neiging om in één ruk door te schrijven zonder hoofdstukken te creëren. Achteraf een indeling met hoofdstukken maken, zou héél moeilijk zijn.


De agressor van Catherine werd na een korte gevangenisstraf vrijgelaten. Vind je dat er een kloof is tussen politiewerk en justitie?

Ja, er is een kloof tussen wat de politie weet over een misdaad en de misdadiger en wat uiteindelijk bij de rechtbank kan gebruikt worden. En er is ook een kloof tussen wat echt gebeurd is en wat de politie weet (behalve als ze aanwezig was op het moment van de misdaad). Omdat Catherine niet in staat is om voor de rechtbank te getuigen, is het verschil tussen wat het hof hoort en wat echt gebeurd is, groot genoeg om Lee milder te behandelen dan hij verdient.

Engelse uitgave van
'Bij het vallen van de nacht'

Sommige schrijvers genieten van het creëren van slechte karakters. Wat voel jij als je in Lee’s huid kruipt?

Ik had een Lee nodig die ogenschijnlijk sympathiek en aantrekkelijk was, anders was Catherine niet voor hem gevallen en zou hij niet in staat zijn om haar vrienden zo te charmeren. Voor Lee geldt dat hij in relaties in de steek is gelaten en dat hij door de aard van zijn werk niet open en eerlijk kan zijn met mensen. Dat legt van in het begin druk op elke relatie. En dan heb je nog zijn militaire achtergrond, de ervaring met geweld en emotionele afstand. Dus, hoewel hij een ‘slechterik’ is en zijn gedrag ronduit schokkend, bestaat daar een verklaring voor.


Je boek is een bestseller in diverse landen. Heb je ook contact met jonge mensen? En lezen en kopen Britse jongeren boeken?
 

Omdat mijn boeken thema’s voor volwassen behandelen, kan ik jongeren niet aanmoedigen ze te lezen. Maar ik moedig ze wel aan om te schrijven. Op dat vlak zijn er heel wat mogelijkheden zoals het National Novel Writing Month’s Young Writers Program. Ik schreef zelf van jongs af aan verhalen en had graag gewild dat NaNoWriMo toen al bestond.

Britse jongeren kopen en lezen veel boeken. Mijn zoon van 9 is een grote fan van Roald Dahl en Francesca Simon in het bijzonder. Hij begint ook enthousiast te worden over Kuifje en Asterix. Dat vind ik echt fijn want ik ben zelf ook erg fan.

© aftab

Nederlandse en Vlaamse auteurs reizen door het land om hun boeken te promoten en hun lezers te ontmoeten. Hoe doe jij dat in een uitgestrekt land als Groot-Brittannië?

Ik reis nu heel wat af en dat is geweldig. Maar dankzij internet kan ik veel online doen. Ik geniet ontzettend van ontmoetingen met leesclubs en kan dat in het hele land doen met de hulp van Skype.


Naast de Angelsaksische zijn de Scandinavische thrillerschrijvers erg populair in de Lage Landen. Wij lezen graag over melancholische piekeraars die uitkijken over mistige landschappen. Voelen Britse zielen zich ook aangetrokken door dit soort sfeer?  

Zeker. Scandinavische misdaadromans zijn erg populair in het VK. Dat is gedeeltelijk te danken aan tv-reeksen zoals The Killing en Borgen. Zoals je weet regent het veel in GB. Donkere wolken en motregen geven ons altijd een thuisgevoel…


De boeken van Elizabeth Haynes